وان یکاد
بسم الله الرحمن الرحیم
«وَإِن يَكَادُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَيُزْلِقُونَكَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّكْرَ وَيَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ * وَمَا هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ لِّلْعَالَمِينَ»
البته نزدیک است که کافران به چشمان (بد) خود (چشم زخمت زنند و) از پایت در آورند، آن گاه که آیات قرآن بشنوند و (چون در فصاحتش حیرت کنند از شدت حسد) گویند که این شخص عجب دیوانه است. در حالی که این کتاب الهی جز ذکر و پند و حکمت برای عالمیان نیست. (آیه 51 و 52 سوره قلم)
این آیه بنا به باوری عام، براى خنثی كردن چشم زخم به صورت قرائت، تعویذ یا تابلو استفاده مىشود. این کاربرد برای آیه مستند به سخنی از حسن بصری است و برای آن روایت با سندی یافت نشده است.
تفسیرآیه
بیشتر مفسران، برآنند كه مقصودِ آیه، چشم زخم كافران به پیامبر صلى الله علیه و آله است كه مىخواستند با چشمان خود، حضرت را از بین ببرند[۱] در برخی تفاسیر در تایید این تفسیر روایتی نقل شده است که مطابق با آن قومی از بنی اسد که به چشم زدن معروف بودند قصد داشتند که آن حضرت را چشم بزنند و در مورد آنها این آیه نازل شد. [۲]
برخی نیز گفته اند: كافران هنگام شنیدن قرآن، چنان از شدت خشم و دشمنى به پیامبر صلى الله علیه و آله نگاه مىكردند و چشم غره مىرفتند كه اگر مىتوانستند، پیامبر را با نگاههاى خشمآلود خود مىلغزاندند و از بین مىبردند.[۳]
……………………………………………………………………………..
1.الكشّاف، ج4، ص597؛ مجمعالبیان، ج10، ص512.
2.بيضاوى، أنوار التنزيل، ج5، ص238
3.روضالجنان، ج 19، ص 370 و 371؛ ابنكثیر، ج 4، ص 436؛ روحالبیان، ج 10، ص 127. نقل از دشتى، دائرةالمعارف قرآن کریم، ص429